Vi tilrår at du alltid nyttar siste versjon av nettlesaren din.
logo Helse Møre og Romsdal

Undersøking

Blodprøve

Ved blodprøver tappar vi litt blod og undersøker det. Vi analyserer blodet for å få eit bilete av kva som skjer i kroppen din. Det kan vi sjå ved å studere antal blodceller og samansettingar av ulike biokjemiske stoff. Ei blodprøve blir tatt for å finne normale eller sjukelege forhold i kroppen. Vi kan også bruke blodprøva til å sjå om du har fått i deg legemiddel eller giftstoff.

Før

Enkelte analysar blir direkte påverka av måltid og/eller kosthald. Det er difor viktig at du følgjer retningslinene frå den som har bestilt blodprøva. Dersom du har spørsmål om faste eller diett, kan du spørje legen din (tilvisande lege).

Du må ta med deg legitimasjon.  Dette er for å ivareta tryggleiken din som pasient. Blodprøvetakar vil spørje deg om fullt navm og fødselsnummer slik at vi sikrer rett prøvesvar til rett pasient. 

Rekvisisjon kan vere sendt elektronisk til laboratoriet før prøvetaking. Om du har fått ein papirrekvisisjon må du ta med denne. 

Du treng ikkje bestille time for blodprøvetaking, berre møt opp i opningstida.

Du betalar ikkje eigendel for å ta blodprøve.

Merk at tilsette ved laboratoriet ikkje kan ta fleire prøver enn det tilvisande lege har bestilt.

Det er viktig at du førebur barnet som skal ta blodprøve. Fortel barnet at det kjem eit stikk og at det går fort over. Dersom barnet er roleg, og arma blir heldt i ro, aukar sjansen for ei vellukka prøvetaking, og barnet slepp fleire forsøk. Som pårørande må du vere med inn, og det kan vere lurt å la barnet sitte på fanget.

Ofte er vi to som er med når vi tar blodprøver av barn. Ein som tar prøva og ein som støttar arma og avleier barnet. Gråt er ein naturleg reaksjon hos nokre barn, anten fordi dei er redde, blir heldt fast, eller fordi det er vondt. Di oppgåve under prøvetakinga er å halde rundt barnet, trøyste og skryte av det. Det er viktig at du som følgjer barnet er roleg under heile prosessen. Det gjer ofte situasjonen tryggare for barnet og lettare for alle.

Ei fin hjelp for barnet er plaster eller krem med bedøving. Dette kan ein kjøpe på apoteket utan resept, og sette på minst ein time før blodprøvetakinga. Bruk av smertelindring kan hindre at barn gruer seg til framtidige prøvetakingar.

Du kan lese meir om smertelindring i samband med blodprøvetaking her

Verken plaster eller krem fungerer ved stikk i hæl eller finger.

Ofte stilte spørsmål

Analyseresultatet kan bli påverka av ei ulike rekkje forhold, følg derfor instruksane om blant anna faste, diett eller fysisk aktivitet som lege/sjukepleiar gir i forkant av blodprøvetakinga.

Kroppsstillinga påverkar blodvolumet i kroppen. Det er ein fordel at du sit i 15 minutt før blodprøvetakinga, slik at blodvolumet blir stabilisert.

Å faste vil seie at du ikkje skal ete eller drikke dei siste åtte til tolv timane før blodprøvetakinga.

Dersom du ikkje har fått andre instruksjonar, kan du ta medisinar som vanleg. Ved terapikontroll av medikament blir blodprøven vanlegvis teken rett før neste dose, men det finst unntak. Legen vil informere om dette.

Du bør unngå fysisk aktivitet utover vanleg gange før prøvetakinga, like eins hard trening og hardt kroppsarbeid i dagane før prøvetakinga.

Nokre komponentar i blodet varierer i løpet av døgnet. Følg retningslinjene du får frå legen. Dersom du har spørsmål om prøvetakingstidspunktet, kontaktar du tilvisande lege.

Dersom du har fått papirrekvisisjon(ar) frå legen/avdelinga, må du ta dei med til   blodprøvetakar. Pasientar som er tilvist frå primærhelsetenesta (f. eks. fastlege) må ha med utfylt papirrekvisisjon dersom denne ikkje er sendt laboratoriet elektronisk.

I dei fleste tilfeller er blodprøvetaking uproblematisk og lite smertefullt. Enkelte kan likevel føle eit ubehag og bli uvel under blodprøvetakinga. Gi beskjed til prøvetakaren dersom dette gjeld deg, slik at vi kan legge til rette for ei best mogeleg prøvetaking. Lokalbedøving kan nyttast, men dette må smørjast på huda éin til to timar før blodprøvetakinga.  Kremen kan kjøpast på apoteket.  

  Prøvetakaren spør om pasientens fulle namn og fødselsdato/fødselsnummer. Blodprøven blir vanlegvis teken i armen, og det er en fordel å ha klede som er lette å rulle opp på overarmen. Prøvetakaren strammar eit band rundt overarmen for å få fram tydelege blodårer, deretter blir kanylen ført inn i blodåra. Det blir brukt sterilt eingongsutstyr ved blodprøvetaking. Prøvetakingsrøyret blir automatisk fylt med blod når kanylen er godt plassert i blodåra. Vanlegvis blir det tappa éin til fem prøvetakingsrøyr med blod, avhengig av kor mange analysar legen har bestilt.

 Det er alltid ein fordel at barnet er førebudd. Prøvetakinga kan skje ved stikk i armen (venepunksjon) eller som eit stikk i fingeren/hælen (kapillær prøvetaking). Prøvetakaren avgjer kva måte som er best for barnet ditt. Snakk gjerne med legen til barnet eller laboratoriepersonalet om eventuell bedøving av huda før venøs blodprøvetaking. Det finst smertestillande krem eller plaster som kan smørjast på huda. Kremen skal smørjast inn éin til to timar før prøvetakinga.

Sjølve blodprøvetakinga tek vanlegvis nokre få minutt.

Prøveresultatet blir rapportert til tilvisande lege eller avdeling. Dei fleste prøveresultata er klare same dagen, medan nokre prøveresultat krev lengre tid. 
 
Laboratoriet kan ikkje oppgi prøveresultatet til pasienten. Det er tilvisande lege som informerer om prøveresultata.

Det er ingen eigendel ved blodprøvetaking.



Under

Du blir spurt om namn og fødselsnummer (11 siffer) før vi tar blodprøva. Dette gjer vi for å sikre at prøvene blir riktig merka.

Dei fleste prøvene blir tatt på innsida av olbogen.Du får eit stramt band rundt overarma slik at blodåra blir godt synleg og lett å stikke i. Vi stikk med ei tynn nål og blodet blir tappa på små rør.

Sjølve blodprøvetakinga tek vanlegvis berre nokre få minutt, og blir gjort mens du sit i ein stol. Viss det er mogleg bør du sitte i ro i minst 15 minutt før du tar blodprøva. Vi tappar vanlegvis 1 - 5 små rør med blod, avhengig av kor mange analysar legen din har bestilt.

For dei fleste er det uproblematisk å ta blodprøve. Det kan gi litt ubehag når nåla blir stukken inn i huda, men det går fort over. Nokre kan bli uvel under prøvetakinga. Viss du veit at dette kan gjelde deg, er det fint om du seier ifrå til den som skal ta prøva.


 

g_957eacd2_53a2_4adf_b23a_02e6e4e83f00

Etter

Etter at prøva er tatt, legg vi eit lite kompress på stikkstaden. Den skal du trykke lett på for å hindre blødingar.

Ein sjeldan gang blir blodprøva tatt frå ein arterie. Da vil du få beskjed om å klemme hardt og lenge på stikkstaden for å hindre blødingar.

Dersom du brukar blodtynnande medisinar bør du klemme litt lenger på stikkstaden.

Resultat av undersøkinga

Resultat på blodprøva blir sendt til den som har bestilt prøven for deg. Tilvisande lege informerer deg om prøveresultatet. Laboratoriet har diverre ikkje høve til å formidle prøvesvar direkte til deg.

Det er ulikt kor lang tid det tek å analysere blodprøvene. Medan nokre resultat vil vere ferdig på få minutt, vil andre vere klar etter få timar, seinare same dag eller neste dag. For enkelte prøver kan det ta dagar før svaret føreligg. For prøver som vi må sende til andre sjukehus kan svartida variere frå dagar til veker.

Dersom du er innlagd på sjukehuset, eller har time på ein av poliklinikkane, er mange prøveresultat klare like etter analyseringen.

Dersom prøvesvaret blir sendt i posten til for eksempel fastlegen din, kan det ta nokre dagar før du får svar.

Kontakt

  • Kontakt Medisinsk biokjemi og blodbank Ålesund

    Oppmøtestad

    Vi har blodprøvetakingspoliklinikk i 1. etasje. Følg skilting til "Blodprøver/blodprøvetaking".

    Adresse

    Tirsdag er det langope til kl. 20:00. Barn under 10 år må komme før kl. 15:00. Merk at tirsdag 26. mars 2024 (påskeveka) og at tirsdagar i sommarferieavviklinga frå 24. juni - 18. august 2024 stenger vi kl. 15.00.
    Opningstider
    • I dag STENGT
    • Måndag 07:30 - 15:00
    • Tysdag 07:30 - 20:00
    • Onsdag 07:30 - 15:00
    • Torsdag 07:30 - 15:00
    • Fredag 07:30 - 15:00
    • Laurdag STENGT
    • Søndag STENGT

  • Kontakt Medisinsk biokjemi og blodbank Molde

    Oppmøtestad

    Når du kjem inn hovudinngangen til sjukehuset finn du laboratoriet i 2. etasje. Ta til høgre når du kjem opp trappa.

    Adresse

    Åpningstider
    • I dag STENGT
    • Måndag 08:00 - 15:15
    • Tysdag 08:00 - 15:15
    • Onsdag 08:00 - 15:15
    • Torsdag 08:00 - 15:15
    • Fredag 08:00 - 15:15
    • Laurdag STENGT
    • Søndag STENGT

  • Kontakt Medisinsk biokjemi og blodbank Volda

    Oppmøtestad

    Laboratoriet finn du i 1. etasje. Bruk hovudinngangen til sjukehuset.

    Adresse

    Åpningstider
    • I dag STENGT
    • Måndag 08:00 - 14:45
    • Tysdag 08:00 - 14:45
    • Onsdag 08:00 - 14:45
    • Torsdag 08:00 - 14:45
    • Fredag 08:00 - 14:45
    • Laurdag STENGT
    • Søndag STENGT

  • Kontakt Medisinsk biokjemi og blodbank Kristiansund

    Oppmøtestad

    Laboratoriet finn du i 2. etasje (plan 1).
    Bruk hovudinngangen til sjukehuset.

    Adresse

    Opningstider
    • I dag STENGT
    • Måndag 08:00 - 15:00
    • Tysdag 08:00 - 15:00
    • Onsdag 08:00 - 15:00
    • Torsdag 08:00 - 15:00
    • Fredag 08:00 - 15:00
    • Laurdag STENGT
    • Søndag STENGT

  • Kontakt Avdeling kvinner, barnemedisin og habilitering

    Oppmøtestad

    Avdelingssjef har kontor i Barne- og ungdomsavdelinga, eit bygg like ved hovudinngangen til Ålesund sjukehus.